Unia Europejska od A do Z : Komisja Europejska

Komisja należy do najstarszych i najważniejszych instytucji Europejskich. Jej geneza leży w pierwotnym pomyśle Unii, tak zwanej Wspólnoty Węgla i Stali, założonej w 1951. Początkowo instytucję tą określano jako „Wysoki Autorytet Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali”. W 1965 połączono ją z dwoma innymi organami, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej i Europejską Wspólnotą Gospodarczą, tworząc po prostu Komisję Europejskiej Wspólnoty. W roku 2009, w ramach Traktatu Lizbońskiego, została ona przemianowana na Komisję Europejską i wcielona jako integralną część UE. Ale czym dokładnie jest owa Komisja, i czym się zajmuje?

„Prawa Ręka Europy”

Razem z Parlamentem Europejskim i Radą Europejską, Komisja Europejska stanowi jeden z trzech filarów Unii, których to funkcjonowanie jest krytyczne dla jej istnienia. Spośród tych trzech, Komisja reprezentują władzę wykonawczą Unii - to jest, wykonuje ona decyzje Parlamentu i Rady. Jest też odpowiedzialna za codzienne funkcjonowanie Unii i związane z tym zadania administracyjne. Tym samym stanowi ona przysłowiową „prawą rękę” Europy i jest najbardziej zbliżona do rządu Europy.

Misja Komisji w czterech punktach

1) Proponuje projekty aktów prawnych Parlamentowi i Radzie: Komisja jest nieco unikatowa, gdyż ma „prawo inicjatywy” - jako jedyna ma prawo proponować nowe prawa i regulacje dla Unii, nad którymi głosuje Parlament i Rada, choć obie mogą poprosić Komisję o wszczęcie prac na konkretny temat. W tym celu Komisja musi być dobrze poinformowana o sytuacji w Europie i na temat wszelkich sytuacji czy problemów. Dlatego Komisja regularnie zasięga rady ekspertów i wyspecjalizowanych instytucji. Wbrew pewnym opiniom, Komisja odbywa również regularne konsultacje z lokalnymi władzami i rządami państw członkowskich, tak aby uwzględnić uwagi i opinie wszystkich. Zazwyczaj jednak, Komisja sugeruje implementację praw i zasad dla całej Unii tylko w sytuacji, jeśli problemu nie da się rozwiązać lokalnie. Jest to tak zwana „zasada pomocniczości”.

2) Prowadzi politykę i budżet Unii: Jako człon wykonawczy, Komisja jest odpowiedzialna za nadzorowanie zarówno polityki jaki i budżetu. Nie wydaje jednak pieniędzy - Komisja jedynie przekazuje środki krajom członkowskim, i wspólpracuje z Trybunałem Obrachunkowym w celu sprawdzenia, czy pieniądze nie są wykorzystywane wbrew zasadom Unii Europejskiej. Komisja może przekazać fundusze jedynie wtedy, kiedy Parlament przyjmie raport Trybunału. Komisja wprowadza też w życie przyjęte inicjatywy. Jeśli jesteście studentami, możecie znać niektóre z nich - program Erasmus, na przykład, jest nadzorowany przez Komisję.

3) Egzekwuje Prawo Europejskie: Komisja ma obowiązek stać na straży naszych wspólnych praw Unijnych oraz traktatów. W tym celu współpracuje ona z Trybunałem Sprawiedliwości, aby dopilnować zgodności wszystkich państw członkowskich z prawami, na które zgodziły się z momentem dołączenia do Unii Europejskiej. Jeśli kraj nie stosuje się do zasad, Komisja może rozpocząć procedury korygujące. Wpierw polega to na wysłaniu oficjalnego listu do danego rządu, wyjaśniającego powody takiej decyzji Komisji i proszącego o wyjaśnienia od kraju członkowskiego. Jeśli negocjacje na tym poziomie zawiodą, Komisja przekazuje sprawę do Trybunału, który może nałożyć dotkliwe kary. Owe kary są legalnie wiążące dla wszystkich członków Unii.

4) Reprezentuje Unię Europejską na arenie międzynarodowej: Komisja jest też kluczowym elementem stosunków międzynarodowych. Ze względu na to, że jej członkowie są powoływani ze wszystkich państw UE, i działają w interesie Unii, Komisja może działać jako „wspólny głos” w polityce zagranicznej, co znacznie ułatwia dyplomację. Komisja podpisuje również traktaty w imieniu całej Unii. Dlatego też Komisja dysponuje sporą grupą ekspertów i wyspecjalizowanych agencji, takich jak Europejska Służba Działań Zewnętrznych.

Jak to działa?

W praktyce, Komisja nie rożni się zbytnio od normalnego rządu krajowego. Jest prowadzona przez 28 dygnitarzy, słynnych „Komisarzy”. Każdy prowadzi oddzielny Dyrektorat Generalny bądź Służbę, która skupia się na specyficznym obszarze działań, zupełnie jak ministerstwa. Kiedy ktoś mówi o Komisji, zazwyczaj ma na myśli ową grupę, w tym jej Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego, choć to miano jest często rozszerzane na wszystkie jej elementy. Powoduję to część zamętu i trudności związanych z jasnym określeniem Komisji.

Głowy Komisji spotykają się każdego tygodnia na spotkaniach prowadzonych przez Sekretariat Generalny, który jest jednym z organów Komisji. Kieruję on też koordynacją między różnymi ramionami grupy.

Komisja działa na zasadach demokracji i współpracy. Kiedy departament chce zaproponować zmiany polityki lub propozycje legislacyjną, koordynuje pracę z innymi powiązanymi organami i departamentami poprzez Sekretariat. Następnie propozycja jest przedstawiana na cotygodniowym spotkaniu do głosowania. Jeśli 15 z 28 Komisarzy ją przyjmie, propozycja jest przyjęta i jeśli trzeba, odbywają się nad nią dalsze prace.

Ci słynni komisarze

Wbrew teoriom spiskowym, członkowie Komisji nie stanowią wcale tajnej, niewidzialnej konspiracji technokratycznej.

Komisarze wybierani są bezpośrednio spośród dygnitarzy państw członkowskich - a wybierają je same rządy. Wielu z nich zostaje wybranych specjalnie ze względu na ich dokonania w krajach członkowskich w dziedzinach, którym mają przywodzić. Unia Europejska wymaga od nich, aby działali w interesie całej Unii - tak, aby żadne państwo nie było nadreprezentowane albo pominięte. Personel zaś jest brany z Europejskiej służby cywilnej.

Przewodniczący Komisji jest nominowany przez Radę Europejską, a jego zatwierdzenie podlega głosowaniu w Parlamencie; jeśli zostanie odrzucony, Rada musi nominować nowego kandydata. Kiedy zarówno Przewodniczący jak i nadzorcy Komisji zostaną wybrani, podlegają oni przesłuchaniu przez Parlament, w celu potwierdzenia ich kompetencji. Jeśli Parlament stwierdzi, że kandydaci nie stają na wysokości zadania, może on przegłosować odrzucenie Komisji, wymuszając nowe kandydatury.

Komisja nie jest też ponad odpowiedzialnością. Parlament może bowiem rozwiązać Komisję poprzez votum nieufności.

Obecnym przewodniczącym Komisji jest Jean-Claude Juncker, z Luksemburga. Został nominowany w 2014 przez Radę Europejską. Jego wiceprzewodniczącym jest Frans Timmermans, holenderski dyplomata i polityk.

Rząd rządów

Zatem praca Komisji jest niezbędna dla Unii. Jest wręcz jej krwioobiegiem. Kiedy zastanawiacie się „No to kto w tej Unii coś robi? Kto tam zapala światła?” odpowiedzią jest właśnie Komisja. Cokolwiek zadecydują Rada i Parlament, zadaniem Komisji jest tego wykonanie. Komisja pomaga również w informowaniu dwóch pozostałych filarów Unii o różnych sytuacjach.

Oznacza to też, że praca Komisji nigdy się nie zatrzymuje. Ponieważ odpowiada ona za codzienne funkcjonowanie Unii i władzę wykonawczą, cały czas pracuje nad nowymi projektami. Przytaczając zaledwie fragment w czasie pisania tego artykułu: Komisja ma zamiar wprowadzić nową strategię dla relacji z Zachodnimi Bałkanami, poprawki do prawa regulującego jakość wody pitnej dla całej Unii i oszacować zgodność przejęcia angielskiej firmy Shazam przez Apple-a ze swoimi wymogami!