Quo vadis, Europo ? Quo vadis, Polsko ?

Wyjątkowo zimny maj

Wojciech Zajączkowski

Co może dzisiaj zobaczyć za oknem euroentuzjasta ? Słońce ? Raczej zobaczy mleko szarego nieba, które rozlewa się na coraz to dalsze jego połacie. Szarość tego poranka odznacza się też w niewyraźnym grymasie twarzy owego euroentuzjasty. A w politycznym sercu zagościł niepokój.

Tak czuję się dzisiaj rano. I pewnie wielu z was również. Nie sprawdziły się przedwczesne zapowiedzi części publicystów, które wróżyły odwrót od prawicowego populizmu. Wręcz przeciwnie. Fala powodziowa dopiero ruszyła. Nie za bardzo jednak wiadomo jak się do niej przygotować. Czy przewodniczącym Komisji Europejskiej ma szansę naprawdę zostać Frans Timmermans ? Nawet jeśli tak, to byłoby to okopywanie się w oblężonej twierdzy. Powódź to niedobry czas dla liberałów.

Mam pewną myśl wwiercającą mi się w głowie tego poranka, być może okaże się ona dosyć niepopularna. Wygląda jednak na to, że PiS faktycznie zyska swój moment, by rozdawać karty w Unii. I jakkolwiek uważam to za tragedię dla naszego kraju, to staram się dostrzec też pewne pozytywy.

To PiS dyryguje orkiestrą, ale to od muzyków zależy powodzenie koncertu. Najprawdopodobniej na następne pięć lat pomysły na głębszą integrację należy schować do szafy.

PiS deklarował, że chce Unii gospodarczej, a nie „ideologicznej”. O ile będzie w stanie blokować integracyjne zapędy Macrona, to nie będzie w stanie wrzucić wstecznego biegu i cofnąć nas do lat 50. ubiegłego wieku. W każdej partii są działacze lepsi i gorsi. A i tak działacze PiSu nie mogą być gorsi od faszyzującej Konfederacji. I w tym czarnym dniu dla Europy mogę mieć tylko nadzieję, że ci bardziej światli posłowie, jak chociażby prof. Krasnodębski, będą nadawać ton polityce PiSu na salonach europejskich.

Wygląda na to, że PiS idzie po 50% na jesieni. I to przeraża, bo czekają nas kolejne cztery lata rządów o wiele mniej demokratycznych niż teraz. Każda partia władzy ulega jednak erozji. Bardzo nie lubię czekać, zwłaszcza, gdy ktoś się spóźnia. A w tym przypadku zmiana spóźnia się aż zanadto.

A co najbardziej mnie zaskoczyło w tych wyborach ? Beata Szydło. Wicepremier ds. społecznych zdobyła ponad pół miliona głosów, co jest ewenementem w skali całego kraju. Nie spodziewałem się, że popularność pani premier jest wciąż tak wysoka. To aż dziwne, jak bardzo nieporadną jest polityczką, że nie umie zdyskontować swej popularności i umocnić swej pozycji w partii.

Można by zacytować panią premier : Quo vadis, Europo ?.

Zmierzch ideałów

Maria Popczyk

Nie udało się zdobyć lepszego wyniku od PiSu. Nie udało się zablokować coraz mocniejszej Ligi Salviniego. Nie udało się stawić czoła Zjednoczeniu Narodowemu. Przyglądam się tym trzem bliskim mi państwom i ze smutkiem zauważam, że eurowybory sprzyjają antyeuropejskim ugrupowaniom.

Widzę komentarze moich progresywnych i proeuropejskich znajomych – jeszcze do wczoraj mieli entuzjazm i nadzieję, dzisiaj są już tylko rozczarowani. Taśmy Kaczyńskiego czy działki Morawieckiego nie odebrały poparcia partii rządzącej. Pozornie odnowiona Partia Demokratyczna nie zdołała przekonać włoskiego elektoratu. La République En Marche, mimo dobrego wyniku, nie skorzystała na strategii ograniczania tych wyborów do starcia między postępowcami a nacjonalistami.

Najwidoczniej ludzi nie interesują już pewne ideały, które wyznaczały drogę dalszej integracji europejskiej : równość, wolność, państwo prawa. Zamiast stawiać czoła nacjonalistycznym, jeśli nie autokratycznym siłom, uwagę elektoratu przyciągają postulaty, które da się spieniężyć.

Po co myśleć o prawach kobiet, skoro partia rządząca rozdaje rodzinom pieniądze ? Co znaczy zrównoważony rozwój, jak partia wicepremiera oferuje zamknięcie granic w imię bezpieczeństwa ? Kogo interesuje rosnące poparcie dla nacjonalistów, kiedy obywatele są niezadowoleni z rządu i zakładają żółte kamizelki ?

No właśnie, ludzi mało interesują podstawowe wartości czy postępowe postulaty. Co gorsza, w Polsce społeczeństwo jest głęboko podzielone - do połowy Polaków nie docierają nawet informacje o rządowych skandalach, ponieważ przywykli do oglądania jednej stacji telewizyjnej. Naszymi social media rządzą algorytmy, które stopniowo oddalają nas od odmiennych poglądów. Tym sposobem minister Anna Zalewska, odpowiedzialna za chaos w polskim systemie edukacyjnym i za masywny strajk nauczycieli, poleci do Brukseli. Kto by się tego spodziewał, skoro nauczyciele zmieniali okręgi, żeby zagłosować na jej rywali ?

Warto jednak zwrócić uwagę na kilka pozytywnych wniosków. Po pierwsze, frekwencja w wyborach do PE była wyjątkowo wysoka – zagłosowało prawie 46% Polaków. W poprzednich latach frekwencja nie sięgała nawet 30%. Wczorajsze wybory wzbudziły większe zainteresowanie niż dotychczas.

Po drugie, poza dwiema tradycyjnymi partiami – PiS i Koalicją Europejską z PO na czele – dostała się trzecia, zupełnie nowa partia : Wiosna Biedronia. Według wczorajszych exit polls do PE mogła się jeszcze dostać eurosceptyczna Konfederacja, jednak dziś już wiemy, że nie przekroczyła progu wyborczego. Pojawienie się trzeciej, progresywnej siły politycznej w polskiej delegacji do europarlamentu pokazuje, że cześć Polaków nie odnajduje się już w duopolu PO-PiS. I zamiast wybierać radykalną prawicę, postawili na proeuropejskie ugrupowanie.

Co będzie dalej ? Czy wybory na jesieni potwierdzą wczorajszy wynik ? Czy może „uśpiony” elektorat nabierze świadomości i pójdzie głosować na inny projekt dla naszego kraju ? Quo vadis, Polsko ?